नागपूर : आजकाल आपल्या जीवनात केमिकल्सचा अधिक वापर होत असल्यामुळे या क्षेत्रात करिअर करण्यासाठी चांगल्या संधी उपलब्ध आहेत. हे असे क्षेत्र आहे जे कच्च्या मालास उपयुक्त उत्पादनांमध्ये रूपांतरित करण्यासाठी केमिकल प्रोसेस विकसित करते. यासह, रासायनिक अभियांत्रिकी केमिकल प्लांट्सचे डिझाइन, देखभाल, देखरेख, बांधकाम, स्थापना व कार्यान्वयन संबंधी कामदेखील करतात.

रासायनिक अभियंताचे मुख्य कार्य म्हणजे नैसर्गिक आणि कचरा सामग्रीचे उपयुक्त आणि कमी हानिकारक रासायनिक उत्पादनांमध्ये रुपांतर करणे. हे फील्ड बायोटेक्नॉलॉजी, नॅनो टेक्नॉलॉजी, मिनरल प्रोसेसिंग, सिंथेटिक फायबर, पेट्रोलियम रिफायनिंग प्लांट्स इत्यादी विविध क्षेत्रांमधून केमेस्ट्री आणि इंजिनियरिंगचं ज्ञान एकत्र करते. म्हणूनच केमिकल्स इंजिनियर्सना 'युनिव्हर्सल इंजिनियर' म्हणतात.

Career News : कृषी अभियांत्रिकीमध्ये करा करिअर; असे आहेत पर्याय

प्रवेश परीक्षा

प्रत्येक अभियांत्रिकी संस्था केमिकल अभियांत्रिकी घेते, वेगवेगळ्या संस्थांच्या त्यांच्या पातळीवर परीक्षा असतात. याशिवाय राज्यस्तरीय आणि राष्ट्रीय पातळीवरील प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण करुन आपल्या देशातील सर्वोच्च संस्थांमध्ये प्रवेश घेण्याचा पर्याय आहे.

डिप्लोमा कोर्सेस - दहावी आणि बारावीनंतर पॉलिसीटेक्निक डिप्लोमा इन केमिकल इंजिनीअरिंग 3 वर्षांचा आहे.

पदवीपूर्व अभ्यासक्रम - विज्ञान शाखेतून बारावी उत्तीर्ण झाल्यानंतर आपण केमिकल इंजिनीअरिंगमध्ये बी. टेक करू शकता. बी.टेक 4 वर्षांत होतो.

पदव्युत्तर अभ्यासक्रम - बी.टेक पूर्ण केल्यानंतर आपण केमिकल इंजिनीअरिंगमध्ये एम.टेक करू शकता. एम.टेक 2 वर्षात होते.

पीएचडी कोर्स - जर तुम्हाला डॉक्टरेट डिग्री घ्यायची असेल तर केमिकल इंजिनिअरिंगमध्ये पीएचडी करू शकता. यासाठी आपल्याकडे पदव्युत्तर पदवी असणे आवश्यक आहे.

एंट्रन्स एक्झाम 

जॉईंट एंट्रन्स एक्झाम - मेन
ज्वाइंट एंट्रन्स एक्झाम - ऍडव्हान्स 
वीआईटी इंजीनियरिंग एंट्रन्स एक्झाम
दी महाराष्ट्र कॉमन एंट्रन्स टेस्ट
उत्तर प्रदेश राज्य एंट्रन्स एक्झाम
बिर्ला इंस्टीट्यूट ऑफ टेक्नोलॉजी सायन्स ऍडमिशन टेस्ट 

टॉप 10 इंस्टीट्यूट्स

इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ़ टेक्नोलॉजी, मद्रास
इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ़ टेक्नोलॉजी, मुंबई
इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ़ टेक्नोलॉजी, खड़गपुर
इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ़ टेक्नोलॉजी, दिल्ली
इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ़ टेक्नोलॉजी, कानपुर
इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ़ टेक्नोलॉजी, रुड़की
इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ़ टेक्नोलॉजी, गुवाहाटी
अन्ना यूनिवर्सिटी, चेन्नई
जादवपुर यूनिवर्सिटी, कोलकाता
इंडियन इंस्टिट्यूट ऑफ़ टेक्नोलॉजी हैदराबाद, हैदराबाद

देशात अनेक देशी रासायनिक उद्योग आहेत. या व्यतिरिक्त बर्‍याच बहुराष्ट्रीय कंपन्यांची स्थापनाही केली जात आहे. यामुळे, केमिकल अभियांत्रिकीच्या क्षेत्रात विद्यार्थ्यांकडे जागरसाठी बरेच पर्याय उपलब्ध आहेत. नोकरीचे चांगले पर्याय आणि केमिकल अभियांत्रिकी क्षेत्रात पगारामुळे विद्यार्थी या क्षेत्रात अधिक रस घेत आहेत. सुरुवातीला, एका फ्रेशरला दरमहा 20 ते 25 हजारांची नोकरी मिळते, अनुभवानंतर पगाराची वेगाने वाढ होते. आपण तेल आणि वायू उद्योग, अन्न उद्योग, ऊर्जा उद्योग, रसायन आणि संबद्ध उत्पादने, उपयुक्तता कंपन्या, फार्मास्युटिकल्स, सरकारी विभागांमध्ये चांगली नोकरी करू शकता.

व्यवसायाच्या क्षेत्रात रस आहे? तर आंतरराष्ट्रीय व्यवसाय व्यवस्थापनात करा करिअर, वाचा संपूर्ण माहिती

सरकारी कंपन्या 

हिंदुस्तान पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड
भारत पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड
इंडियन ऑयल कॉर्पोरेशन लिमिटेड
गेल लिमिटेड
एचएलएल लाइफकेयर लिमिटेड

खासगी कंपन्या 

पिरामल हेल्थकेयर लिमिटेड
रनबॅक्सी लेबोरेटरीज लिमिटेड
फिजर इंक
निरमा

संकलन आणि संपादन - अथर्व महांकाळ